ప్లేటో (c. 428-348 BC) గ్రీకు దేవతల గురించిన పురాణాలు అబద్ధమని, అవి మనుష్యులచే రూపొందించబడిన అనైతిక కథలు (అతనికి ఆ హక్కు లభించి ఉండవచ్చు!) అని నమ్మాడు. అతడు పరిపూర్ణత యొక్క ఆధ్యాత్మిక ప్రపంచాన్ని (ఆలోచనలు/రూపాల ప్రపంచం) విశ్వసించాడు. ప్రాథమికంగా, ఈ ప్రపంచంలో మనకి కనిపించేదంతా పరిపూర్ణమైన, ఆధ్యాత్మిక ప్రపంచంలో ఉండు వాటి యొక్క అసంపూర్ణ రూపాలు అని అతడు విశ్వసించాడు. మరణంలేని/అమర ఆత్మ యొక్క తప్పుడు బోధన ప్రధానంగా ప్లేటోతో ఉద్భవించింది. అతడు హెలెనిస్టిక్ “తత్వశాస్త్రం యొక్క పాఠశాల” ను ప్రారంభించాడు, ఇది శతాబ్దాలుగా చాలా మంది విద్యార్థులను కలిగి ఉంది — “గ్రీక్ తత్వశాస్త్రం.” పాశ్చాత్య దేశాలలో మనం గ్రీకుల మాదిరిగా ఆలోచిస్తాము – హెబ్రీయుల మాదిరిగా కాదు.

గ్రీకు తత్వశాస్త్రం యూదులను కూడా ప్రభావితం చేసింది. వీరిలో ఒకరు ప్రసిద్ధిగాంచిన యూదుడైన ఫిలో (క్రీ.పూ. 20 BC-50), చనిపోయి 300 సంవత్సరాలు గడిచిన తరువాత కూడా, నిసీన్ బోధనను ప్రభావితం చేశాడని కొందరు నమ్ముతారు. నిసీన్ బోధనలోని “వెలుగు నుండి వెలుగు, నిజమైన దేవుని నుండి నిజం” అనే నమ్మకం ఫిలో రచనల నుండి వచ్చెనని కొందరు నమ్ముతారు. నేను దానిని చూశాను మరియు సంతృప్తి చెందాను అది చాలావరకు నిజం.

సంఘ తండ్రుల రచనల యొక్క మొత్తం 38 సంపుటాలను చదివి వ్యాఖ్యానించిన ప్రసిద్ధ సంఘ చరిత్రకారుడు జరోస్లావ్ పెలికాన్ ప్రకారం, మూడవ శతాబ్దానికి చెందిన నియో-ప్లాటోనిస్టులు గ్రీకు తత్వవేత్తల దశలను అనుసరించారు. వారు పాత ఆలోచనలతో కొనసాగారు మరియు కొత్త ఆలోచనలను అభివృద్ధి చేశారు. ఈ ఆలోచనలలో ఒకటి ఏమిటంటే, మెటాఫిజికల్ ప్రపంచంలో/ఆలోచనల ప్రపంచంలో — ఒక్కటి, మేధస్సు మరియు ఆత్మ అనే మూడు అంశాలు ఉన్నాయి — మరియు ఈ మూడు శాస్త్రీయంగా ఒక్కటి, సారాంశంలో ఒక్కటి. సుపరిచితమేనా? ఇది ప్లాటినస్ (క్రీ.శ. 204-270) ఆలోచన. భౌతికమైనది చెడ్డది మరియు ఆధ్యాత్మికం మంచిదని అతను నమ్మాడు, అనగా గ్నోస్టిక్ ఆలోచన. హిప్పోకు చెందిన అగస్టిన్ ఇదే రకమైన ఆలోచనతో ప్రభావితమైనట్లు కనిపిస్తాడు మరియు శృంగారాన్ని దాదాపు పాపంగా మార్చాడు – వివాహంలో కూడా.

ప్రారంభ క్రైస్తవ తండ్రులు, జస్టిన్ మార్టిర్, టెర్టుల్లియన్, క్లెమెంట్ ఆఫ్ అలెగ్జాండ్రియా మరియు థియోడోసియస్ వంటివారు గ్రీకు తత్వశాస్త్రం ద్వారా ప్రభావితమయ్యారని అందరికీ తెలుసు. నేను వారి రచనలు చదివాను మరియు వీళ్లలో ఎవరూ త్రిత్వవాదులు కాదు. ఇది త్రిత్వవాదులు వ్యాప్తి చేసిన ఒక తప్పుడు ఆలోచన, వారు సందర్భం నుండి ఉల్లేఖనాలను తీసుకొని మరియు ఎవరూ (నా వలె) వెళ్లి అసలు రచనలను చదవరులే అని అనుకుంటారు! జస్టిన్ మార్టిర్ ఒక అరియన్ (కుమారుడు సృష్టించబడ్డాడు అని నమ్ముట), అతడు లోగోస్ (వాక్యం) యొక్క ప్రారంభాన్ని సృష్టి ప్రారంభంలో ఉంచాడు (త్రిత్వవాది కాదు!). కుమారుడు తండ్రి ఆధీనంలో ఉన్నాడని టెర్టూలియన్ నమ్మాడు, అయితే తరువాత సంఘం దీనిని మతవిరోధంగా తిరస్కరించింది. అంతియొకయకు చెందిన థియోఫిలస్ దేవుడు, ఆయన వాక్యం మరియు ఆయన జ్ఞానం గురించి మాట్లాడాడు (కాని అది త్రిత్వం కాదు!). వాస్తవానికి, జరోస్లావ్ పెలికాన్ మాట్లాడుతూ, ప్రారంభ సంఘ రచయితలలో చాలామంది వారి ఆలోచనలో ఎక్కువ త్రిత్వవాదుల కంటే “మోడలిస్ట్” (ఏకత్వం) లుగా ఉన్నట్లు కనిపిస్తుంది.

ప్రారంభ సంఘ తండ్రులు త్రిత్వం కంటే “లోగోస్ సిద్ధాంతం” పై ఎక్కువ ఆసక్తి చూపారు, అనగా వాక్యంతో యహువః ఎలా సంబంధం కలిగి ఉన్నాడు అనే దానిపై. కుమారుడు తండ్రికి లోబడి ఉంటాడని దాదాపు అందరూ విశ్వసించారు, ఇది త్రిత్వవాదులు బోధిస్తున్నది కాదు. త్రిత్వవాదులు లోబడి ఉండుటను బోధించరు, ఇది బైబిలుకు విరుద్ధం. కాన్స్టాంటైన్ చక్రవర్తి అరియస్ సంఘ తండ్రులను మరియు బైబిల్‌ను ఉల్లేఖనం చేసినప్పుడు, కాన్స్టాంటైన్ తన స్థానాన్ని మార్చుకుని, అథనాసియస్‌ను బహిష్కరించాడు. అలా అతడు అరియన్ అయ్యాడు మరియు నికోమెడియాకు చెందిన యూసేబియస్ అనే అరియన్ బిషప్ చేత తన మరణ పడకపై బాప్తిస్మం తీసుకున్నాడు.

“పరిశుద్దులకు బోధిస్తున్న ఆరిజెన్,” ఎలీన్ మెక్‌గకిన్

తరువాత అరిజెన్ వచ్చాడు (c.184-253). గ్రీకు తత్వశాస్త్రాలన్నింటినీ ద్వారా అతడు ఎక్కువగా ప్రభావితమయ్యాడు. అతడు ఆత్మల పూర్వస్థితిని విశ్వసించాడు — మనం గర్భంలో పిల్లలు కావడానికి ముందే మనమందరం స్వర్గంలో అమర ఆత్మలమని విశ్వసించాడు, మరియు అతడు కూడా విశ్వ మోక్షాన్ని విశ్వసించాడు — ప్రతి ఒక్కరూ రక్షింపబడతారు. అతడు బహిష్కరించబడుటలో ఆశ్చర్యం లేదు! అలెగ్జాండ్రియాలోని ఆరిజెన్ పాఠశాలలో, ఈ గ్రీకు తాత్విక ఆలోచనలన్నీ చదవమని ప్రోత్సహించబడ్డాయి. రూఫినస్ అనే వ్యక్తి ఆరిజెన్ యొక్క రచనను మార్చాడని ఒప్పుకున్నాడు, ఆరిజెన్ బహిష్కరణను అతడు చనిపోయిన తరువాత తారుమారు చేశాడు. ఆరిజెన్ రచనల యొక్క లేఖన శకలాలు రూఫినస్ పుస్తకంతో సరిపోలడం లేదు కాబట్టి మనము దీనిని నిరూపించగలము. ఆరిజెన్ రచనలు కాలిపోయాయి, కాని శకలాలు అలాగే ఉన్నాయి. “టైంలెస్ సన్/కాల రహిత కుమారుడు” అనే పదాలను మొట్టమొదట ఉపయోగించినవాడు ఆరిజెన్ — అయినప్పటికీ అతడు “సృష్టించిన” అనే పదాన్ని కుమారుని కోసం సూచించాడు. అతను అన్ని చోట్ల ఉన్నాడు.

హింస కారణంగా, మూడవ శతాబ్దం చివరి వరకు సంఘాలు ఒకదానితో ఒకటి చాలా తేలికగా సంబంధాలు పెట్టుకోలేకపోయాయి. మూడవ శతాబ్దంలో కొన్ని సభలు జరిగాయి, ఎందుకంటే చుట్టూ అనేక ఆలోచనలు తిరుగాడుతూ ఉన్నాయి:

మోడలిజం/మోనార్కియనిజం/సబెల్లియనిజం, యూనిటారినిజం, అరియనిజం, అడాప్టిజం, డోసెటిజం మొదలైనవి.

కాన్స్టాంటైన్ మతం మార్చబడినప్పుడు (c. 312), అతడు సంఘాన్ని గందరగోళంలో పడేశాడు, మరియు సంఘ సభల యొక్క “గొప్ప” కాలం ప్రారంభమైంది. అరియస్ ఆ సమయంలో కుమారుడు సృష్టించబడ్డాడని చెప్తున్నాడు. అథనాసియస్ (త్రిత్వవాది) మరియు తూర్పులోని సెమీ అరియన్లు ఇద్దరికీ ఒక సమస్య ఏమిటంటే, “కుమారుడైన దేవుడు” శాశ్వతమైనవాడు కానప్పటికీ కుమారుడు తండ్రి నుండి పుట్టాడని నమ్ముతారు. సెమీ-అరియన్లు అరియస్‌కు సలహా ఇచ్చారు మరియు అతనిని గెలిచారని అనుకున్నారు, కాని అది జరిగిందని నాకు నమ్మకం లేదు.

సంఘాన్ని ఏకం చేయుట ద్వారా తన సామ్రాజ్యాన్ని బలోపేతం చేయడానికి, కాన్స్టాంటైన్ క్రీ.శ 325 లో నైసియా సభకు పిలుపునిచ్చాడు. దీని ఉద్దేశ్యం కుమారుడైన యహూషువః స్వభావాన్ని నిర్ణయించుట. కుమారుడు “హోమూసియోస్” అనియు (యహువః వలె అదే స్వభావం), మరియు “హోమోఇసియోస్” (దేవుడితో సమానమైన స్వభావం) కాదు అనియు నిర్ణయించారు. అరియానిజం అనాచారమైనదనేది అక్కడ చేసిన నిర్ణయం. సభకు వ్యతిరేకంగా ముగ్గురు అరియన్లు మాత్రమే ఓటు వేశారు, వారు బహిష్కరించబడ్డారు. పరిశుద్ధాత్మపై ఎటువంటి నిర్ణయం తీసుకోలేదు, మరియు క్రీ.శ 381 వరకు పరిశుద్ధాత్మ ఎవరు లేదా ఏమిటి అనే దానిపై ఇంకా చాలా ఆలోచనలు ఉన్నాయి.

త్రిత్వవాదులు ఎప్పుడూ ప్రస్తావించని విషయం ఏమిటంటే, నైసియా తరువాత చర్చ కొనసాగింది. అరియస్ కాన్స్టాంటైన్ చక్రవర్తి చెవిలో పడ్డాడు, అతడు మరియు తన కుమారులు ఇద్దరూ అరియన్లు అయ్యారు. క్రీ.శ 357 లో నైసియా కంటే పెద్ద సభ జరిగింది, అది అరియనిజం ఆర్థడాక్స్ (థర్డ్ కౌన్సిల్ ఆఫ్ సిర్మియం) గా ప్రకటించబడింది.

“కేపడోసియన్ ఫాదర్స్” — బాసిల్ ది గ్రేట్, గ్రెగొరీ ఆఫ్ నిస్సా, మరియు గ్రెగొరీ ఆఫ్ నాజియాంజస్

ఇది మరింత విభజనను సృష్టించింది, మరియు “కేపడోసియన్ తండ్రులు” — బాసిల్ ది గ్రేట్, గ్రెగొరీ ఆఫ్ నిస్సా, మరియు గ్రెగొరీ ఆఫ్ నాజియాంజస్ — త్రిత్వమును రక్షించడానికి లేచారు. నిస్సాకు చెందిన బాసిల్ మరియు గ్రెగొరీ ఒక క్రైస్తవ కుటుంబంలో పెరిగిన సోదరులు. వారి తండ్రి (బాసిల్ ది ఎల్డర్) గ్రీకు తత్వశాస్త్రం ద్వారా ప్రభావితమయ్యాడు. పరిశుద్ధాత్మ త్రిత్వము యొక్క మూడవ సహ-సమాన, శాశ్వతమైన దైవ వ్యక్తి అని బాసిల్ ది గ్రేట్ ఒక పత్రం రాశాడు, అది 381 AD లో కాన్స్టాంటినోపుల్ సభను బాగా ప్రభావితం చేసింది. ఆ విధంగా పరిశుద్ధాత్మ అధికారికంగా సనాతన ధర్మంలోని త్రిత్వము యొక్క మూడవ సహ-శాశ్వతమైన, సమ-సమాన-దైవ వ్యక్తిగా మారింది.

కేపడోసియన్ తండ్రులందరూ గ్రీకు తత్వశాస్త్రం చదివేవారు. ముగ్గురు విభిన్న వ్యక్తులు, ఒక్కొక్కరు ఒక దేవునిగా, ప్రత్యేక మనస్సులతో మరియు ప్రత్యేక సంకల్పాలతో, ముగ్గురు దేవుళ్ళుగా కాక ఒకే దేవుడుగా ఎలా ఉండగలరు అనే దానిని రూపొందించుటకు వారు ప్రయత్నించారు. వారు దానిని పొందలేదు. ప్లాటినస్ వంటి గ్రీకు తత్వవేత్తల ఆలోచనను ఉపయోగించి వారు ఈ సమస్యలన్నిటి మీద పని చేయడానికి ప్రయత్నించారు — మూడు సూత్రాలు: ఒక్కడు, మేధస్సు మరియు ఆత్మ, మరియు ఈ మూడు శాస్త్రీయంగా ఒకటి. తార్కికంగా మూడింటిని ఒకటిగా చేయలేమని వారు అంగీకరించారు కూడా.

“యెరూషలేము గుమ్మాల ముందు యేసు,” లిబరేల్ డా వెరోనా యొక్క గ్రంథ వివరణ, 1470-74; ఇటలీలోని సియానాలోని పిక్కోలోమిని లైబ్రరీలో. SCALA / ఆర్ట్ రిసోర్స్, న్యూయార్క్

శతాబ్దాలుగా వేదాంతవేత్తలు ముగ్గురు వ్యక్తులు — ప్రతి ఒక్కరూ ఒక దేవునిగా — ఒకే దేవుడు ఎలా అవుతారో అర్థం చేసుకోవడానికి ప్రయత్నించారు. వారు ఇలాంటి ప్రశ్నలతో కుస్తీ పట్టారు:

• దేవుడు ఒక సామాజిక త్రిత్వమా? ఒక ఆర్థిక త్రిత్వమా?

• దేవుడు ఒక తత్వము అని చెప్పినప్పుడు నిసీన్ మతం సరైనదేనా లేదా దేవుడు మూడు తత్వాలు అని చెప్పినప్పుడు కాన్స్టాంటినోపుల్ యొక్క మతం సరైనదేనా? రోమన్ కాథలిక్కులు వారి త్రిత్వము గురించి సరిగ్గా ఉన్నారా, లేదా తూర్పు ఆర్థడాక్స్ సరైనదేనా?

• కీనోసిస్ (ఖాళీ చేయడం) సిద్ధాంతాన్ని విశ్వసించే వారు సరైనవారా లేదా దానిని వ్యతిరేకించే వారు సరైనవారుగా ఉన్నారా? కుమారుడైన దేవుడు దేవుడిగా ఉండి, తనను “దేవుడు” చేసే దైవిక లక్షణాలను ఎలా వదులుకోగలడు?

అగస్టిన్ ఆఫ్ హిప్పో (354-430) వద్దకు రండి. అతడు కూడా మూడవ శతాబ్దపు నియో-ప్లాటోనిస్టు ఆలోచనాపరులచే ప్రభావితం చెందినట్లు తెలుస్తుంది. క్రీ.శ 381 లో కాన్స్టాంటినోపుల్ సభ తరువాత త్రిత్వమును తప్పనిసరి చేసిన థియోడోసియస్ చక్రవర్తి యొక్క రచనల ద్వారా మరియు మునుపటి హింసతో, ఆ రోజు త్రిత్వవాదులు గెలిచారు.

వ్యక్తిగతంగా, నిజమైన సంఘం ఒక చిన్న మంద అని నేను నమ్ముతున్నాను, అది చరిత్రలో ఫుట్‌నోట్స్‌గా నిలిచిపోతుంది. వారికి ప్రతిదీ సరిగ్గా లేదు, కానీ వారు కలిగి ఉన్న కొద్దిపాటి శక్తితో వారు విశ్వాసంగా ఉన్నారు. పెద్ద సంఘాలలో యహువః ప్రజలు ఎవరూ లేరని నేను అనడం లేదు, కాని వారికి ఆయన ఇచ్చిన సందేశం “నా ప్రజలారా, దాని నుండి బయటకు రండి”.

ఇది ఆస్ట్రేలియాలోని గ్రెగ్ మైఖేల్సన్ రాసిన WLC యేతర కథనం.

మేము అసలు వ్యాసం నుండి సమస్త అన్య నామములను మరియు తండ్రి – కుమారుడు అనే శీర్షికలను తొలగించి, వాటి స్థానాన్ని అసలు నామములతో భర్తీ చేసాము. ఇంకా, ఇక్కడ ఇవ్వబడిన లేఖనాలలో తండ్రి మరియు కుమారుని నామములను బైబిల్ యొక్క మొదటి ప్రేరేపిత రచయితలచే వ్రాయబడిన విధంగా మేము పునరుద్ధరించాము. -డబ్ల్యుఎల్‌సి బృందం.