Mulalilo Wamamanino wakaletelezya mibuzyo minjaanji
mumizeezo yabantu banji. Hena wakali mulalilo wa Pasika naa peepe? Naa wakali
mulalilo buyo ooyo Mufutuli ngwaakatalisya kuti nciibalusyo ca lufu Lwakwe?
Mulumbe mubotu uuli mubbuku lya Johani ulangikaanga ubikka
Mulalilo Wamamanino mubuzuba bwaasolweda
Pasika:
Lino kalitaninga sika pobwe lya Pasika . .
. [Yahushua] wakalizyi kuti woola Lyakwe lyakasika lyakuti Walo ayaamuke kuzwa
anyika eeyi kuya kuli Taata, kabayandide Bakwe aabo bakali munyika, walo
wakabayanda kusikila kumamanino. Nkabela nibakamanizya kulalila . . .
[Yahushua] wakatalika kusanzya basikwiiya kumaulu . . .” (Johani 13:1, 2, 5,
NKJV)
Kujanza limwi, zimwi zilembedwe muli Mateyo, Maako aLuuka
zilangikaanga zyibikka Mulalilo Wamamanino mubuzuba
bwa Pasika:
Lino mubuzuba butaanzi bwa Pobwe lya
Cinkwa citakwe Bumena, basikwiiya
bakaboola kuli . . . [Yahushua], kabaamba kuli Nguwe kuti, “Nkuli Webo nkoyanda
kuti tukakubambile busena bwakuti Webo ukalide nkuko Pasika?”(Mateyo 26:17)
Nikwakainda mazuba obile wakasika Pasika a
Pobwe lya Cinkwa citakwe Bumena. (Maako 14:1)
Mpoonya bwakasika buzuba bwa Pobwe lya
Cinkwa citakwe Bumena, eelyo Pasika niwakeelede kuyasilwa. Nkabela wakati kuli
Petulo a Johani, kabaambila kuti, “Kamuya mukatubambile Pasika swebo, kutegwa
tulye.” (Luuka 22:7, 8)1
Kamwi kaambo keni ncokuyeeyelwa kuti Mulalilo Wamamanino
wakali mulalilo wa Pasika, nkalusyoma lwaciindi cilamfu lwakuti buzuba bwaci Hebulayo
bwakali kutalikila kumabbililo aazuba, kuleka kubucedo aabuzuba. Nkaambo
Mangwalo ayubununa kuti Yahushua wakakankaminwa mubuzuba bwa Pasika, buzuba oobo
kiitaninga sika Nsabata. (Amulange John 19:31 and Mark 15:42 ) kuti naa “buzuba” kabutalikila kumabbililo aazuba, nkokuti ooyo Mulalilo
Wamamanino wakaligwa mubuzuba bwa Pasika alimwi wakali Pasika wacilengwa caba
Juuda / mulalilo wabuzuba buli boonse.
Nokuba boobo, kuti naa Mulalilo Wamamanino kuuli wakali
mulalilo wa Pasika ncobeni, kuli twaambo tujanika mukani aaya.
Kaambo kataanzi, nkakwiinduluka kubelesya bbala ndeenya lya
“Kulibambila” mu Mangwalo mukwaamba buzuba kukankaminwa nikwaacitika, eeci
kutondezya kuti mulalilo wamangolezya aabuzuba bwa Pasika (ooyo wakeelede kubambwa kalitaninga bbila zuba) tiiwakaninga ligwa pe. (Langa Matthew 27:62, Mark 15:42, Luke 23:54, John 19:31.) Bantu banjaanji mazubaano baambilizya buzuba
bwacisambomwe bwamvwiki yamu Bbaibbele kuti bwakali “buzuba bwa Kulibambila.” –
buzuba oobo muntu nalibambila Nsabata. Mu Mangwalo, nokuba boobo, eeli bbala
libelesyedwe buyo mukwaamba buzuba bwa kkumi wabwane bwamwezi wa Abibu naa
Pasika. Mulalilo wa Pasika wakatola busena kumangolezya aabuzuba bwa Pasika,
aboobo buzuba busolweda Pasika
bwakali kwaambwa kuti “mbuzuba bwa Kulibambila”.
Kaambo keni kakusomauna mibili kuzwa aziciingano
cakufwamvwaanya boobo kakali kakuti oobo buzuba bwakali “buzuba bwa Kulibambila”
mulalilo wamangolezya aaPasika antoomwe abuzubabwakali kutobela, oobo bwakali buzuba
butaanzi bwa Pobwe lya Cinkwa citakwe Mimena, bwakali buzuba bwa Nsabata Mpati.
Mulalilo Wamamanino wakaligwa buzuba bwaasolweda kukankaminwa kwa Yahushua.
Kuti naa Mulalilo Wamamanino niwakali mulalilo wa Pasika ncobeni, nkokuti buzuba bwakali kutobela
nibwatakainduluka kwaambwa kuti “mbuzuba bwa Kulibambila.”
Kaambo kabili nkakuti, kuti naa Mulalilo Wamamanino
niwakali mulalilo wabuzuba bwa Pasika ncobeni, nkokuti mukonzyanyo weelela
Yahushua kuti “Mwanaambelele ookwa Yahuwah ooyo uugwisya zinyonyoono zyanyika
(Johani 1:29) niwaazimaanyigwa. Bubotu bwamukonzyanyo wabulowa bokwa Yahushua
kuba bulowa bwa Mwanaambelele wa Pasika walo kwiinda muli nguwe swebo mbutwakaindwa atala akweengelelwa,
niwakazimaanyigwa kuti Walo naatakafwa aciindi cakutuuzya cipaizyo
cakumangolezya mubuzuba bwa Pasika.
Kusanyangula Mangwalo cakutontomeka kabotu kabotu
cituyubunwida kuti Mulalilo Wamamanino tiiwakatola busena mubuzuba bwa Pasika
pe. Aboobo tiiwakali mulalilo wa Pasika ooyo pe. Tacili cintu ncotukonzya
kumanizya kubandika mucibalo eeci kupandulula mbotwiimpene twaambo tulembedwe
ooto tujatikizya Mulalilo Wamamanino mbuli
bokulembedwe mumabbuku aaMulumbe mubotu. Eeco cilembedwe cilipedwe busena
mucibalo ca The
Passover Puzzle. Eeci cibalo cigaminide buyo abumboni buyungizyidwe kupegwa
oobo butondezya kuti Mulalilo Wamamanino tiiwakali mulalilo wacilengwa ca
Pasika pe.
Johani 13 ulatusalazyila kutondezya kuti aciindi ca
Mulalilo Wamamanino, “ipobwe” (mbuli mulalilo wa Pasika mbuwakali kwiitwa
ziindi zinjaanji) tiiwakaninga ligwa pe.
Atebule aakali kulidwa mulalilo, Yahushua wakaambilizya kuti umwi wabasikwiiya
bakwe uyoomwaaba Walo. Eeci ncintu cakabatinga kapati mumyoyo yabo basikwiiya.
Nkabela Johani wakabuzya cakupetekezya kuti, “Nguni omwami uutikacite boobo?”
Yahushua wakamuvwiila Johani kuti,
”Nguwe ooyo Ime ngwenti abile cinkwa eelyo
ndamanizya kucinyika muwaini.” Nkabela naakamanizya kunyika cinkwa, Walo
wakacipa Judas Sikaliyoti, mwanaa Simoni (Johani 13:26, NKJV)
Kusikila aciindi eeco, Judasi wakali kanzide cakumaninina
kuti akaabe Mufutuli. Mangwalo atwaambila kuti Saatani wakali
mweendelezyede Judas cakumaninina,
aciindi eeco Yahushua naakaamba cintu cimwi kuli Judasi, bamwi basikwiiya
tiibakamvwisya cakali kwaambwa. Nkutateelela kwa basikwiiya ooko kutondezya kuti
Mulalilo Wamamanino, tiiwakali mulalilo ncobeni uuligwa lya Pasika pe.
Lino naakamanizya kulya cinkwa eeco
cakanyikidwe muwaini, Saatani wakamunjila. Mpoonya . . . [Yahushua] wakati kuli
nguwe, “Kofwambaana kucita eeco ncoyanda kucita.” Pele kunyina pe akati kabaabo
bamwi bakali kulya atebule eelyo wakazyi kaambo keni Walo ncaakaambila cintu
eeco kuli nguwe. Bamwi bakayeeya kuti, nkaambo Judasi nguwakali kubamba nkomo
yamali, kuti . . . [Yahushua] wakali kumwaambila kuti, “Koya kawule zintu eezo nzyotuyanda kuti tusekelele pobwe,” nokuba
kuti akape mali kubacete . (Johani 13:27-29, NKJV.)
IBbaibbele
lyaciindi ca Mwami Jakobo lyaamba kuti mukampango 29: “Nkako bamwi
bakayeeya kuti, nkaambo Judas nguujisi nkomo yamali, kuti . . .[Yahushua]
wakamwaambila kuti, Koya kawule zyintu eezyo
nzyotubulide kuti tusekelele pobwe . . . .”
Ibbaibbele lya New American Standard Bible
lisandulwide kampango aaka kuti: Nkaambo bamwi bakayeeya kuti Judasi nguujisi nkomo ya yamali, kuti . .
. [Yahushua] wakali kumwaambila kuti, “’Koya kawule zintu eezyo
nzyotubulide kuti tusekelele pobwe’ . . . .”
Ibbaibbele lya Complete Jewish Bible
lilembedwe kuti: “Bamwi
bakayeeya kuti nkaambo Y’hudah nguwalaanguzu atalaa nkomo yamali, . . .
[Yahushua] wakali kumulailila kuti, ‘Koya kawule nzyotubulide kutegwa
tusekelele pobwe . . . .’ “
Cilisalede kuti, ikuti Yahushua abasikwiiya Bakwe
nibakazwaa kumanizya kulya Pasika wini, basikwiiya nibatakaalilwa kuteelela
eeco ncaakali kwaambila Judasi kuti cakali cakwaamba kuti Judasi akawule cintu
cimwi ca Pasika kabali kabalide kale
Pasika.
Kuli bumboni abumwi bwiinda kumvwikisya loko oobo buli
mumajwi eeni aakaambwa mukwaamba cinkwa eeco Yahushua ncaakakomoona kuti
ncitondezyo camubili Wakwe..
Mubuvwubi bwaci Hebulayo,
mimena yakali mukonzyano wazinyonyoono. Citola buyo kalwi kasyoonto kamimena
kuti kasandule akufutumika kabango kabusu bukandidwe. Eeci cakali mukonzyanyo
wakuti cinyonyoono nociceya buti, kuti kaciyandidwe mbuli kalungu kaamoyo, inga
casandula akunyonyoona muuya wamuntu. Ooyu mukonzyanyo wakabelesyegwa a
Yahushua eelyo Walo naakali kucenjezya basikwiiya: “Amucenjele kumimena ya bafalisi
aba Sadyusi” (Mateyo 16:6, NKJV)
Eeci cintu nicaamvwugwa kakwiina kukatazyigwa abasikwiiya,
pele tiibakaciteelela pe ciindi cakusaanguna:
Bakatalika kuvwiyavwiya akati kabo,
kabaamba kuti, “Nkaambo tiitwabwezelezya cinkwa ncaambila boobo.” Pele . . .
[Yahushua], wakalizyi kale ncibakali kubandika, aboobo wakati kuli mbabo. . . .
“Nkaambo nzi nywebo ncomwaalilwa kumvwisya kuti Ime nsyeeli kwaamba cinkwa kuli
ndinywe?- pele amucenjele amimena ya Bafalisi a Basadyusi.”
Mpoonya bakamumvwisya lino kuti Walo
taakali kubaambila kuti bacenjele kumimena yacinkwa
pe, pele kuti bacenjelele zilengwa
zyalusyomo lwa Bafalisi a Basadyusi. (Mateyo 16:7, 8, 11, 12, NKJV.)
Yahushua wakali
kubelesya mukonzyanyo wamimena muciimo cazinyonyoono “zyazilengwa alusyomo
lwabantu” eezyo Bafalisi balisumpula a Basadyusi nzibakali kubikkila maanu
kwiinda mulawo ookwa Yahuwah. “Lusyomo lwabantu lutaluleme” ndoluceendelezya lusyomo
lwamazubaano lunjaanji. Milazyo, zilengwa azyitobelwa mubupaizi bwamazubaano zyeelede
kulangisyigwa kutegwa muntu ataide kutambula cintu cilubide kuti ngamasimpe.
Nkaambo biyo kakuti lusyomo lumwi lwakaliko kwamyaanda myaanda yamyaka, teesyi
bumboni bwakuti oolo lusyomo luliluleme alimwi lwiimvwi mu Mangwalo pe. Boonse
aabo bayandisya kuzyiba kasimpe, alimwi kasimpe koonse kakunyina acimbi kkunze
lyaboobo, beelede kuvwuntauzya kabotu kabotu lusyomo ndobatobela akubelesya
mumuni wa Mangwalo mukucita boobo.
Kwiinda mukulailila kwa Yahuwah, mimena tiiyakali ilikke
yakalesyedwe kuligwa, pele cili coonse
cilaa mimena acili coonse cibelesyegwa mbuli mimena cakeelede kugwisyigwa
mumaanda muciindi ca Pobwe lya Cinkwa citakwe Bumena. Nkaambo buzuba butaanzi
bwa pobwe eelyo bwakali kutalikila mubuzuba bwaciloba bwa Nsabata, mulimo
wakugwisya mimena wakali cibeela ca “kulibambila” mubuzuba bwa Kulibambila (
bwakkumi abwane bwa Abibu; 14th of Abibu).
Mulalilo wa Pasika lyoonse wakali kuligwa acinkwa citakwe
mimena. Wakali mukonzyanyo mubotu uutondeka kuli Yahushua, Nsima ya Buumi, ooyo
watakacitide cibyaabi nociba cili buti. Aboobo, kuti Mulalilo Wamamanino
niwakali mulalilo wa Pasika ncobeni, niwakaligwa acinkwa citakwe mimena.
Mu ciHebulayo, kuli bbala lyomwe buyo lipandulula mabala
aamucikuwa aamba kuti “cinkwa citakwe mimena.” Ibbala lya Cikuwa lyaamba kuti
“cinkwa citakwe mimena” alyalo lizyila kubbala lya ciHebulayo lyomwe buyo.
Kutegwa muzeezo wamimena umvwisyigwe
naa cinkwa citakwe mimena, kweelede
kuba bbala liyungizyigwa kubikkwa kumabala aaCikuwa. Mu ciHebulayo nokuba boobo,
muzeezo omwe ulikkwene kale mubbala
lyomwe buyo. Eeci ncecili masimpe amwalo muci Alamu amu ciGiliki amwalo.2
CI HEBULAYO
Cinkwa citakwe Mimena = matzah (nokuba
kuti matzot kuti kazyili zyinjaanji.)
Cinkwa cilaa Mimena= lekhem (nokuba kuti lekhemim
kuti kazyili zyinjaanji.)
CI ALAMU
Cinkwa citakwe Mimena = patireh
Cinkwa cilaa Mimena = lakhma
CI GILIKI
Cinkwa citakwe Mimena = azumos (nokuba kuti
azumon nanka azuma kuti kazyili zyinjaanji.)
Cinkwa cilaa Mimena = artos (nokuba kuti arton
kuti kazyili zyinjaanji.)
Mukwaambilizya Pobwe lya Cinkwa Citakwe Mimena, Mangwalo
lyoonse kakwiina kugwisyila cintu nociba comwe, abelesya bbala lya Cinkwa citakwe Mimena – cinkwa
cakabambwa kacitajisi mimena.
Kulonga 12:18
kwaambwa kulya Cinkwa citakwe Mimena mubuzuba bwakkumi abwane bwamwezi
mutaanzi.
Kulonga 23:15 amwalo kwaambwa Pobwe lya Cinkwa citakwe
Mimena akubelesya bbala lya cinkwa cinyina-bumena.
Bapaizi 23:6 batulailila kulya Cinkwa citakwe Mimena mu
Pobwe lya Cinkwa citakwe Mimena.
Myeelwe 28:17 Twaambilwa kuti Cinkwa citakwe Mimena ceelede
kuligwa mumazuba aali ciloba aapobwe eelyo.
Kakunyina kusiya cintu cili coonse ambali, lyoonse
nokwaambwa Pobwe lya Cinkwa citakwe Mimena, ibbala libelesyegwa lya ciGiliki
lya matzot lyaambilizya cinkwa cinyina
bumena eeco ciligwa muciindi capobwe eelyo, kutalikila ku Mulalilo wa Pasika
mubuzuba bwa kkumi abwane.
Kujanza limwi, Bapaizi naa BaLevi 23:17 baambilizya zinkwa
zyobile zyakeelede kuletwa kuli Yahuwah mubuzuba bwa Pentekkositi. Aaka
kampango kagaminide kwaamba kuti: “ Zinkwa eezyo zyeelede kuba zyabusu mbuli
bungu; zyeelede kubambwa kazyijisi mimena.”
Aawa, ibbala lya ciHebulayo libelesyedwe ndyakuti lekhem nkaambo eeco cinkwa cakalaa mimena, alimwi cakafutumunwa
amimena.
Mu Cizuminano Cipya, eeco cilembedwe mu Mangwalo ciligeme
kupandulula bwini mukwaambilizya boobo, kufumbwa mulaka nokuba muci Alamu nanka
muci Giliki.
Mateyo 26:17 – “Lino mubuzuba butaanzi bwa
Pobwe lya Cinkwa citakwe Mimena, basikwiiya Bakwe bakaboola kuli . . .
[Yahushua], kabaamba kuti kuli Nguwe, “Nkuli ooko Webo nkoyanda kuti swebo
tukakubambile kuti Webo ukalide nkuko Pasika?’ ”
Aaka kampango inga kasowaila muntu uubala, nkaambo mucibalo
ca The
Passover Puzzle, aayo mabala aacengamikidwe atala lyawaawa, akayungizyigwa
abasanduluzi alimwi taakali cibeela ca Mangwalo aakutaanguna pe. Alyalo
bbala lya “butaanzi” mubwini liiminina buzuba
“bwakasolwede” 3 Aboobo, aaka kampango kukalulamika bwini keelede
kwaamba kuti: “Lino kabutaninga sika buzuba bwa Cinkwa citakwe Mimena,
basikwiiya Bakwe bakaboola kuli Yahushua.” Aawa mabala aabelesyedwe, nokuba
muci Alamu nanka muci Giliki, aambilizya kuti cakali cinkwa cinyina-bumena eeco
cakabelesyegwa mu Pasika amu Pobwe lya Cinkwa citakwe Mimena.
Maako 14:1 a 12 – “Mumazuba mazuba obile kwakali kuyooba Pasika a Pobwe lya Cinkwa citakwe Mimena. . . .
Lino mubuzuba butaanzi bwa Cinkwa citakwe Mimena, eelyo nobakayasila mwanaambelele wa Pasika, Basikwiiya
Bakwe bakati kuli Nguwe, “Nkuli ooko Webo nkoyanda kuti swebo tukakubambile
kuti Webo ukalye Pasika ?”4
Alimwi, muci Giliki amuci Alamu eeyi milaka yobile
ilazuminana mabala aabelesyedwe kwaamba cinkwa cibambidwe kacitajisi mimena,
kuceelanya a Cinkwa CITAKWE Mimena .
Luuka 22:1 a 7 – “Lino Pobwe lya Cinkwa citakwe Mimena nolyakaswena afwaafwi,
eelyo lyakali kwiitwa kuti Pasika . . . Mpoonya Buzuba bwa Cinkwa citakwe
Mimena bwakasika, eelyo Pasika niwakeelede kuyasilwa.”
Aawa alimwi mabala aaci Giliki aci Alamu aleendelana: ootu
tumpango twaamba cinkwa cinyina-bumena.
Kuti Mulalilo Wamamanino niwakali Pasika ncobeni, nkokuti
mabala aaci Hebulayo aci Alamu aayo aambilizya
“cinkwa” eeco Mufutuli ncaakakomoona akubapa basikwiiya, naakali mabala
ngeenya aabelesyedwe mutumpango tunjaanji atalaawa mukwaambilizya cinkwa citakwe mimena.
Kulangisya mu
Mulumbe mubotu aawo mpokwaambwa Mulalilo Wamamanino kuyubununwa mabala
aabelesyedwe aakankamika: icinkwa eeco caabelesyedwe cakali Cinkwa cilaa
Mimena! Cinkwa cakabambwa kacijisi mimena!
Mateyo 26:26 – “Mpoonya nobakali kulya, . . . [Yahushua] wakabweza cinkwa,
akucileleka akucikomoona, alimwi wakabapa basikwiiya akubaambila kuti,
‘Amubweze, kamulya; ooyo ngomubili Wangu.’ ”
Aawa bbala libelesyedwe lyaamba “cinkwa” lyaambilizya
cakali cinkwa cilaa mimena eeco
cakaligwa aciindi eeco mubuzuba oobo. Yoonse yobile milaka yaci Alamu aci
Giliki ibelesyede bbala lyomwe lyakwaamba cinkwa cibambide kacijisi mimena.
Maako 14:22 – “Mpoonya nobakali kulya, . . . [Yahushua] wakabweza cinkwa,
akucileleka akucikomoona, alimwi wakabapa balo akubaambila kuti, ‘Amubweze,
kamulya; ooyo ngomubili Wangu.’ ”
Mabala aaci Alamu aci Giliki alazuminana kuti eeco cinkwa
cakaligwa buzuba oobo cakali cinkwa ciligwa mazuba woonse, cinkwa cibambidwe
kacijisi mimena.
Luuka 22:19 – “Alimwi Walo wakabweza cinkwa, akulumba akucikomoona, alimwi
wakacipa kuli mbabo, kumwi kaamba kuti, ‘ Ooyu mubili Wangu uupedwa ndinywe;
mukacicite eeci muciibalusyo ca Ndime.’ ”
Alimwi aawa, mabala aaci Alamu aci Giliki alazuminana kuti
eeco cinkwa cakaligwa buzuba oobo cakali cinkwa ciligwa mazuba woonse, kuleka
cinkwa citajisi mimena pe.
Mulumbe mubotu mubbuku lya Johani tawaambilizyi cinkwa pe,
pele waambilizya kusanzya matende. Mumalembe ookwa Paulu, nokuba boobo,
kulaambilizyigwa zinjaanji zijatikizya Mulalilo Wamamanino.
1 Bakolinto 11:23 – “Nkaambo Ime ndakatambula kuzwa kuli . . . [Yahuwah] eeco Ime
nceekamwaabila nywebo: kutegwa . .
. [Yahushua Mufutuli] mangolezya ngeenya
aayo naakaabwa, Walo wakabweza cinkwa; mpoonya naakamanizya kupa kulumba, Walo
wakacikomoona akwaamba kuti, ‘Amubweze, kamulya; ooyu mubili Wangu wakomweedwa
ndinywe; mukacicite eeci muciibalusyo ca Ndime.’ ”
Ncaakalemba Paulu cilaa mabala aazuminana amabala aali
Mumulumbe mubotu: cinkwa cakabelesyegwa aciindi eeco cakali cinkwa cilaa mimena!
1 Bakolinto 11:26 – “Nkaambo lyoonse nomulya cinkwa eeci akunywa munkomeki eeyi,
inywe mwaambilizya . . . lufu lokwa [Yahushua] kusikila Walo akaboole.”
Alimwi aawa, mabala aaci Alamu aci Giliki alazuminana kuti
eeco cinkwa cakaligwa buzuba oobo, cakali cinkwa ciligwa mazuba woonse, cinkwa
cibambidwe kacijisi mimena.
1 Bakolinto 11:27 – “Aboobo kufumbwa muntu uulya cinkwa eeci akunywa munkomeki eeyi .
. . [Yahushua] munzila iitaluleme uyoobaa mulandu kumubili abulowa bwa . . .
[Yahushua].”
Ci Alamu aci Giliki aawa cilazuminana alimwi: ibbala
libelesyedwe lyaamba cinkwa ciligwa abuzuba, cibambidwe kacilaa mimena.
1 Bakolinto 11:28 – “Pele muntu weelede kulisinsa lwakwe kutegwa alye cinkwa akunywa
munkomeki eeyi.”
Ci Alamu aci Giliki zilazuminana alimwi aawa: ibbala
libelesyedwe lyaamba cinkwa ciligwa abuzuba, cibambidwe kacilaa mimena.
Kunyina pe Mulalilo Wamamanino mbuwaali kunga waba pobwe lya
Pasika mucisi nkaambo kuti kakuli boobo, nkabela cinkwa cakaligwa nicakali
cinkwa citakwe mimena. Cilisalede
cini kuti Mulalilo Wamamanino wakatola busena buzuba bwakasolweda Pasika.
Yahushua wakalizyi kuti Walo unoofwide eelyo mulalilo wa
Pasika waakusika. Mulalilo Wamamanino wakali mulalilo Wakwe ucaalizya eelyo
naatakaninga kankaminwa mbuli Mwanaambelele ookwa Yahuwah. Lufu Lwakwe mubuzuba
bwa Pasika aciindi cini cakuyasila cipaizyo cakumangolezya cakali cintu
cizuzika, mukonzyanyo mupati ali zyoonse, mukonzyanyo wa bana bambelele aabo
bakali kuyasilwa kuzwa muciindi ca Adamu a Eva eelyo nobakacenguluka kutombaila
amatende kuzwa kumuunda wa Edeni.
Bubotu bwa mukonzyanyo ooyu bulipandawidwe kapati
amwaapositolo Paulu eelyo walo naakali kucenjezya Bakolinto:
Kulikumbuzya kwenu takululeme pe. Hena
tamuzyi kuti bumena busyoonto bulakonzya kupa kuti cilwi cabusu bukandidwe
coonse cifufumuke? [Cinyonyoono cisyoonto cilakonzya kujaya muntu woonse
mbwabede.]
Aboobo, amugwisyile anze mimena yakaindi,
kutegwa mube bantu bapya, mbwaanga inywe muli bantu batakwe mimena ncobeni
iimupa kuti mufufumuke. Nkaambo ncobeni . . . [Yahushua], Pasika wesu,
wakapaizyigwa kale kupaizyilwa ndiswe.
Aboobo, atubambe pobwe eeli, kutali
aamimena yakaindi naa bwacibi zinyonyoono, pele amikamu iitakwe bumena
iibambidwe camoyo woonse alimwi mukasimpe. (1 Bakolinto 5:6-9, NKJV)
Muswaangano wakulya mulalilo, ooyo ngwaakaanza Yahushua mu
Mulalilo Wamamanino, wakali wakwiibalusya lufu Lwakwe. Tacili cintu ciyandika
kubelesya cinkwa cilaa bumena nokuligwa mulalilo ooyu nkaambo buyo kakuti Yahushua
wakabelesyede cinkwa cilaa bumena. Kubelesya cinkwa citakwe bumena amusinza wamasaansa uutasaside5
mupobwe lya Pasika ncecintu cini ceelede mumilalilo yobile eeyi.
Yahushua wakali kusalala ncobeni, kanyina cinyonyoono
Mwanaa Yahuwah. Mbuli mbwali Cinkwa ca Buumi, cinkwa citakwe bumena, ngo
mukonzyanyo Wakwe uulondokede. Walo wakali kukonzya kulomba kuti cinkwa citakwe
bumena cipegwe mumulalilo wamamanino ooyo ngwaakalya abasikwiiya Bakwe. Kaambo
keni Walo ncaakasalila kubelesya cinkwa cilaa mimena ciligwa mazuba woonse,
kacijisi bumena bwiiminina mubili Wakwe ooyo wakali kuyookomweedwa ndiswe, inga
caba cintu citeelelwa mukaambo kakuti Walo wakali kwiiminina mucibaka cesu.
[Yahuwah] wakamubamba Ooyo wakatakazyi
cibi kuti atubede cibi mucibaka cesu, kutegwa swebo tukonzye kubaa bululami bwa
. . . [Yahuwah] muli Nguwe. (2 Bakolinto 5:21, NKJV)
Yahushua wakapa cinkwa cilaa bumena kuli basikwiiya Bakwe
akubaambila kuti “Ooyu ngomubili Wangu uupedwa ndinywe.” (Luuka 22:19) Yahushua
wakali setekene alimwi wakanyina cinyonyoono. Pele wakali mucibaka cesu
kwiiminina ndiswe, Walo wakabweza zinyonyoono zyesu. Aboobo, kufumbwa
uusyoma muli Nguwe ulakonzya kufutulwa. Oobu bululami butakwe kampenda
bulipedwe kakwiina muulo kumuntu alimwi akuli baabo boonse balaa lusyomo
mucituuzyo Cakwe mucibaka cesu. Eeci ncintu citondezyegwa mukubelesya
cinkwa citakwe bumena mumulalilo. Iswe tulaindililwa alimwi eezyo zyintu
ziyandika mumulawo wakatyolwa zyilamanizya kulungilwa mulandu kwiinda mubulowa
Bwakwe oobo bwakatilwa mucibaka cesu.
Eelyo notulya cinkwa citakwe bumena mukwiibaluka lufu lwa
Yahushua, iswe tweelede kwaambilizya lufu Lwakwe kusikila walo akaboole alimwi.
Iswe tweelede kwiibaluka cipego cipati cinapedwe kumuntu: cipego ca
Mwanaambelele ookwa Yahuwah ooyo uugwisya zinyonyoono zyanyika.
1 Kolanga Luuka 22:11,
13 a 15.
2 Aaya mabala ayimpene
buyo mukwaaamba cintu nceenya (nkokuti kwaamba cinti comwe naa zyintu zinjaanji
kubelesya bbala ndeenya lomwe.)
3 Ibbala lyakuti
“butaanzi” lizyila kubbala lya πρώτος
(prōtŏs) eelyo lyaamba kuti ( muciindi, cibaka, nokuba mulongo wakucitika
kwazyintu naa zyintu ziyandika) l. Lilakonzya kwiiminina “matalikilo” nokuba
“cintu ciinda Kubota” pele lilakonzya akusandululwa munzila iiluleme kuti “busolweda”. Eelyo bbala lya πρώτος
(prōtŏs) nolisandululwa kuti “busolweda”
muli Mateyo 26:17 lyaamba kuti:
“Lino kabutaninga sika buzuba
bwa cinkwa citakwe bumena . . . .” Eeci cilazuminana a Johani 13:1:
“Lino kalitaninga sika pobwe lya
pasika . . .” (#G4413, The
New Strong’s Expanded Dictionary of Bible Words.)
4 Mabala aacengamikidwe
aawa akayungizyigwa abasanduluzi ba Mangwalo. IBbaibbele lya New King
James Version ndelibelesyegwa aawa.
5 Ooyo “waini”
wakanyugwa aciindi ca Pasika wakali musinza wamasaansa mupya uutasaside pe.
Kwakali malailile aasinizyide kukasya kunywa bukoko eelyo muntu naakali kukomba
kunembo lya Yahuwah . Bamwi bantu , mbuli baabo bakalyaandaanya
acizuminano cabu Nazaleta, bakali kasyidwe kunywa cikola mbuli bukoko. Yahushua
wakakaka kunywa eeco cilesya kumvwa kucisa nokuba nicakasanganyidwe awaini eelyo
naakali aciciingano (langa Mateyo 27:34) nkaambo naakalisofwaazya Lwakwe
mukunywa waini uusaside kaindi kasyoonto eelyo Walo naakeelede kuzuzika mulimo
Wakwe wakuba Mwaambelele wacipaizyo.
– Kolanga aku: http://www.worldslastchance.com/ecourses/lessons/the-book-of-daniel-ecourse/15/daniel-chapter-1-lesson.html.
(Nceeci cilembuludwe: Kukasya kunywa waini caambilizya cizuminano cabunazaleta,
pele alimwi cilaambilizya amulimo wabupaizi awalo, mbuli mbokwaambwa mu BaLevi
10:9. ” Utanywi waini nokuba cintu cikola, webo, nokuba bana bako balaanduwe,
eelyo nonjila mukati kacivwuka cambungano, nkaambo inga koyoofwa: ooyu weelede
kuba mulazyo lyoonse akutamani mumazyalane eenu woonse .” Nokuba kuti kunywa
waini aasyoonto cakali cintu cizumizyidwe akataa bantu bansiku abami, bukolwi
cakali cintu cakali kusubulwa kwiinda mulufu. Mucizuminano Cipya, boonse
bapaizi abami, antoomwe abapaizi bakutaukila tempele lya Muya Uusalala, ooyo
uuli ngo mubili wamuntu, beelede kuyaamukila limwi kuzwa kuwaini. Pele BaLevi
10:9 abalo basola kwaamba kuti aabo batobela Kristu mumulimo wakukutaukila
Busena Busalalisya bwa Kujulu, bayoolitondezya mukubikka ambali zyoonse zyintu
zyikola kuti tazyeeleli kubabelesi babusena busalala oomo swebo motubelekela
amipailo yesu.)