Koibaluka
buzuba bwa Nsabata, kuti ubusetekanye. Mazuba aali cisambomwe weelede kubeleka,
akucita milimo yako yoonse: Pele Buzuba bwa Ciloba ni Nsabata… (Kulonga 20:8)
Kubantu bayanda
kutobela milawo ya Bbaibbele mubuzyo ngwakuti,“Mbubuli buzuba butaanzi?” Kufumbwa
buzuba mpootalikila kubala bulasikila kubala aciloba pele ino mpali
aatalikilwa kubala? Mbuti mbonga wazyiba Buzuba bwa Ciloba bwamasimpe?
Mulengi walo wakabamba mvwiki ngweenya nguwaabamba mwezi oomo mwaakaibikka
mvwiki eeyo.
Ikkalenda lyaku
Malengelo litalikila a Buzuba bwa Mwezi Mupya, butobelwa a mvwiki zyone
zikkwene. Imwi aimwi mvwiki ijisi mazuba aakubeleka aali cisambomwe aBuzuba bwa
Nsabata bwa kulyookezya.
Kumatalikilo,
Mulengi wakabamba zuba lyalo mubweende bwalyo antoomwe amwezi kalipima ciindi.
“Akube mimuni
mumulengalenga wajulu kuti yaandaanye buzuba kuzwa kubusiku; alimwi ayibe
zitondezyo, zyambungano [zyabupaizi], ya mazuba, amyaka:…Mimuni yobile
[yakabikkwa]… Mumulengalenga wajulu… kuti yeendelezye buzuba abusiku.”
(Matalikilo 1:14, 16-18)
Ciindi cikonzya
biyo kupimwa kwiinda mubweende bwazintu. Kweenda kwazuba nkokupima buzuba.
Mumazuba aali myaanda yotatwe, izuba anyika zilapiluka mpuzyaatalikila kweenda.
Ooyu ngo Mwezi omwe wa Bweende bwa Zuba. Mazuba aali makumi obile afuka
aakweenda kwa mwezi ngaapima mwezi, aawo mpaatalikilwa kubala mwezi.
Myezi ili kkumi ayibili akwiinda akati omwe ilaa ciindi cilamfu mbuli ca mwaka
omwe uutobezya zuba.
Kuli nzila zyakubala myezi zyotatwe zitobezya
zuba amwezi:
- Kutobezya Zuba: kupima ciindi kutobezya bweende bwazuba anyika.
Kkalenda
litobezya zuba libelesya zuba lyalikke mukupima bulamfu bwamwaka. Myezi
yiimpene bulamfu tiiyendelani azilengwe. Akkalenda lina
Gregory litobezya Zuba, mvwiki zilatobelana cakutasotoka. Nobuba buzuba buyungizigwa
,mumyaka yone, tabunyonganyi kutobelana kwa mvwiki zyakkalenda eeli. - Kutobezya Mwezi: Kupima ciindi kutobezya kuzinguluka kwa mwezi.
Makkalenda
atobezya Mwezi ajatilide akuzinguluka kwa mwezi. Myezi, iitalikila eeliya mwezi mupya walibonya mbuli kapapa, ilatobelana
cakutasotoka akutabikkila maanu ku Mwaka utobezya zuba. Nkaambo kakuti myezi
ili kkumi ayibili ilalezya kweelana a Mwaka uutobezya zuba kwamazuba aali kkumi
abumwi, Myezi itobezya mwezi ilaselelaselela muzibeela zyamwaka. - Kutobezya Mwezi aZuba:
Myezi iitobezya mwezi ilijatene aMwaka uutobezya Zuba.Izuba amwezi
kazibelekela antoomwe nzyezipima kkalenda litobezya Mwezi aZuba. Myezi
ilabambululwa kuti yeelane a Mwaka wa Zuba kwiinda mukuyungizya mwezi wakkumi ayitatu ziindi zili ciloba mumyaka ili
kkumi afuka. Mulongo wamvwiki ulainduluka kutalika a Mwezi Mupya uli oonse.
Mwezi umwi aumwi ujisi mvwiki zikkwene zyone.
Kklalenda
lyakabikkwa ku Malengelo ndikkalenda litobezya Mwezi aZuba. Ndekkalenda liinda
kulondoka mukubamba akupima ciindi atalaa nzila zyoonse zyakubamba ciindi.
Mu Mangwalo,
mwezi uli oonse utalikila abuzuba bwakusekelela akukomba: Buzuba bwa Mwezi
Mupya. Nkaambo kakuti oobo buzuba, mbuzuba bwakukomba, tabweelede kubalilwa akataa mazuba aakubeleka aali cisambomwe mumvwiki yamwezi yakutaanguna.
Buzuba bwa Mwezi Mupya bulasika mafumofumo mataanzi kutobela mwezi azuba
kaziimpene kale. Mazuba aali cisambomwe asolweda Buzuba bwa Ciloba bwa Nsabata,
muli bwalusele mumwezi ooyo. Mvwiki zyotatwe zilatobela akumanina muli bwa
makumi obile afuka. Kwiinda mukupima akubala mazuba aasikila kuli bwa makumi
obile afuka, ciindi liimpana zuba amwezi inga cazyibigwa kutegwa muntu akonzye
kuzyiba kuti ooyo mwezi ulaa mazuba aali makumi obile afuka naa makumi otatwe.
Taakwe mwezi ulaa mazuba aainda amakumi otatwe.
Ikkalenda
lyamwezi azuba lyamasimpe ndiubauba
kubelesya kapati cakuti nabani inga wakonzya kulibelesya.
Mazuba aamvwiki
lyoonse awida mumazuba ngeenya aamwezi. Lyoonse nokwaambwa Buzuba bwa
Nsabata muli bwa Ciloba mu Mangwalo, Busikila muli bwa Lusele, bwa kkumi
awosanwe, bwa makumi obile awobile, amuli bwa makumi obile afuka bwa mwezi.
Mangwalo aamba
kuti mwezi wakalengelwa cigaminina kupimya ziindi zyakukomba .
“Wakabikka [wakalenga] mwezi kuti utondezye ziindi zyakukomba.” Intembauzyo 104:19
Mvwiki ya
Malengelo yakamanina mukulyookezya mu Buzuba bwa Nsabata . Mu Kulonga 31
twaambilwa kuti Nsabata yeelede kubambwa mumisela yoonse.
“Ncobeni
Nsabata Zyangu mweelede kuzibamba: nkaambo ncitondezyo akataa Ndime andinywe
mumisela yenu yoonse; kutegwa muzyibe kuti Ndime … [Mulengi] uumusetekanya.”
Kulonga 31:13
Buzuba bwa
Nsabata Mulengi waabubambila kuti bube citondezyo cakusyomeka akataa Nguwe
abantu Bakwe. Sinkondo, Lusifa, wakacinca kkalenda lya mfulumende a akubba
bukombi bweelela Mulengi. Kwiinda
muzilengwa zyabantu amanjezyeezya, Lusifa wakabunganya nyika antoomwe
mukubelesya kkalenda litobela zuba lilikke lilaa mvwiki
zitobelana cakutasotoka. Buzuba nakomba muntu nceciyubununa kuti nguni ngwakomba.
Boonse babelesya kkalenda litobela zuba lilikke biyo mukupima mazuba aakukomba
tabakubwene kuti bapa kukomba akusyomezya kwabo kuli Silweeno mupati.
Aabo bayanda
kutondezya kusyomeka kwabo ku Mulengi, bakomba Nguwe mubuzuba Mbwaakabikka.
Kuti kujanwe buzuba bwini bwakukomba, Kkalenda litobela Mwezi- azuba antoomwe
lyaabikkwa ku Malengeleo lyeelede kubelesyegwa.
Mangwalo
ayubununa kuti kkalenda liyoobelesyegwa mubukombi lyoonse akutamani linoyeeme a
Mwezi Mupya:
“Alimwi
ciyoocitika kuti, kuzwa ku Mwezi Mupya akusikila kuli umwi, kuzwa ku Nsabata
yomwe kusikila kuli imwi, nyama zyoonse ziyooboola kuzyookomba kunembo
Lyangu…” Izaya 66:23
Ino nguni ngokomba?
Nguni ngopeda kulemekezya kwako? Ikkalenda ndyobelesya kupima ciindi
cakukomba ndeliyubununa leza ngokomba.